Ng.hĩa tra.ng Kiến An - Ngọc Nữ ở phường Bình Trưng Đông, quận 2, TP.HCM được hình thành từ cuối những năm 60, do một nhóm người hùn tiền mua đất làm nơi chôn cất người đã k.huất.
Ban đầu chỉ có người thân trong hội được chôn cất tại đây. Sau đó, n.ghĩa tra.ng đón nhận những người ngoài, ở nhiều nơi khác nhau đến chôn cất. Hiện nơi đây có tổng cộng hơn 1200 ngôi m.ộ của người đã k.huất.
Vợ chồng bà Bùi Xuân Hương được các thành viên trong hội tin tưởng, cho xây nhà ở trên đất của nghĩ.a tr.ang và có nhiệm vụ trông coi các phần mộ của người đã kh.uất. Khi chồng còn sống, hai ông bà cùng làm nghề trông m.ộ. Ông mất, bà vẫn tiếp tục làm việc. Đến nay, bà có thâm niên hơn 50 năm làm nghề...
Công việc của bà là lau chùi, quét sơn, nhổ cỏ, không cho người ngoài vào quậy phá các phần m.ộ. Khi người thân của người đã kh.uất đến thì dẫn đi thăm. Các ngày lễ, tết, ngày m.ất của người dưới m.ộ, nếu không có thân nhân đến, bà sẽ mua bánh trái th.ắp hư.ơng cho họ.
Năm nay đã bước sang tuổi 80, bà Hương vẫn chưa chịu nghỉ hưu. 2 giờ chiều ngày 14/10, tranh thủ trời mát, bà mang dao đi quanh những ngôi m.ộ gần nhà phát các cây dại. Xong bà nhổ cỏ, dùng khăn lau bụi, lá cây bám trên các phần m.ộ của người quá cố.
Bà Hương cho biết, có một số thân nhân của người mất đã có những việc thiếu thiện cảm với bà, nhưng bà không buồn. Điều bà mong là chăm sóc tốt cho các phần mộ.
Dừng lại ở một ngôi mộ, bà thắp một nén nha.ng rồi đứng nhìn khá lâu. ‘Phần mộ này là của một cậu bé. Bé mấ.t vì bị đuối nước khi mới 12 tuổi’, bà Hương nhớ lại.
Vào một ngày đầu năm 1990, người nhà đưa bé đến ng.hĩa tr.ang chô.n c.ất. Những ngày bé mới mất, bà Hương bị á.m ản.h, thường nghĩ đến cảnh bé gào khóc.
‘Trông đến 1200 ngôi mộ, nhưng tôi chỉ thấy có điều lạ đó khi cậu bé mới m.ất. Còn lại, không có gì cả', cụ bà nói và cho biết mỗi năm đến ngày mấ.t của bé, bà Hương đều đến th.ắp hươ.ng, trò chuyện với bé.
4 giờ chiều, bà Hương đi một vòng quanh nghĩa trang xem có chuyện gì không. Khi mọi thứ xong hết, bà vào nhà rửa tay ngồi uống nước, dùng chiếc nón lá đội đầu quạt mát.
Đã 80 tuổi, nhưng bà Hương nhớ rất rõ thông tin về các ngôi mộ mà mình trông coi.
Bà Hương cho biết, nghĩ.a tran.g Kiến An trước đây là nơi tụ tập của những người ng.hiện vào ban đêm. Họ vào nghĩa trang ngồi chích thuốc. Khi ph.ê thu.ốc, họ leo lên các ph.ần m.ộ nằm ngủ.
Một lần khoảng 8 giờ tối, bà Hương thấy tiếng động ở mấy ngôi m.ộ trước cửa nhà nên thắp đèn ra xem thì nhìn thấy ba thanh niên. Một người đang ch.ích th.uốc. Hai người còn lại leo lên m.ộ nằm ngủ.
‘Tôi chỉ biết đi vào nhà, đóng cửa lại’, bà Hương nhớ lại. Sáng hôm sau, bà phải mua trái cây, hương về thắp để xin lỗi người đã k.huất.
Lần khác, bà nhìn thấy một người đàn ông trèo lên m.ộ nằm ngủ giữa ban ngày nên đến gần hỏi: ‘Sao chú không về nhà mà ngủ?’. Người đàn ông đáp: ‘Tôi mới đi tù về, không có nhà ở’.
‘Trời nắng lắm, chú ngủ ở đây không tốt đâu’, bà Hương nói khéo rồi đi. Đến chiều tối, người đàn ông kia mới chịu rời đi. ‘Mấy người ngh.iện, tính khí họ thất thường lắm, mình không nên làm khó họ’, bà Hương nói.
Bà Hương cho biết, khi nghĩa trang Kiến An - Ngọc Nữ được giải tỏa, các phần mộ không còn nữa bà sẽ nghỉ hưu .
Để không dẫm phải kim tiêm, hoặc bị kim tiêm đâm vào tay khi đi lau mộ, nhổ cỏ, phát cây dại, ngày nào bà Hương cũng mang ủng, bao tay đi một vòng để nhặt kim tiêm cho vào bịch đi tiêu hủy. ‘Nhiều người biết tôi làm nghề này đã hỏi: ‘Bà không sợ m.a à?’, Tôi đáp: ‘Tôi chỉ sợ người thôi. Người m.ất, chỉ cần mình thành tâm, không quậy phá, chăm sóc ‘chỗ ở’ của họ sạch sẽ thì không sao hết’, cụ bà sinh năm 1940 nói.
Để ngăn tình trạng người nghiện vào ngh.ĩa tr.ang hút chích; những người làm việc nhạy cảm vào ẩn nấp, mấy năm nay, bà Hương đã cho xây tường bao quanh ng.hĩa tr.ang. Ban ngày, bà mở cổng để thân nhân người đã khuất đi thăm m.ộ. Ban đêm, bà khóa cổng lại cẩn thận.
‘Trước đây, làm nghề này, tôi rất sợ kim tiêm đ.âm phải tay, hoặc gặp phải người xấu. Còn bây giờ, tôi làm việc rất yên tâm’, cụ bà quê gốc TP.HCM nói.
Ông Phạm Văn Lành, Chủ tịch UBND phường Bình Trưng Đông cho biết, ng.hĩa t.rang Kiến An - Ngọc Nữ là một trong bốn ng.hĩa tra.ng có kế hoạch giải tỏa ở phường. Việc c.hôn c.ất cũng đã được chấm dứt tại ngh.ĩa tr.ang. Các tệ nạn như người nghi.ện vào nghĩa trang h.út c.hích, nằm trên các phần m.ộ cũng đã không còn nữa.
